غیر از این دلیل طبیعی، دلیل دیگری که مزید بر علت است، چند نرخی بودن ارز در کشور ماست. یعنی وقتی مقادیری از ارز کشور را به هر دلیلی حتی دلایل خیرخواهانه ارزان تر از قیمت طبیعی در اختیار برخی مصرف کنندگان قرار می دهیم، بار این ارزان‌فروشی بر دوش بازار آزاد ارز می‌افتد و قیمت در بازار ارز گرانتر از آنچه باید باشد، مورد معامله قرار می‌گیرد.
حالا برمی گردیم به سوالی که مطرح است. آیا نرخ ارز پایین می‌آید؟
البته هیچ امری غیرممکن نیست، حتی پایین آمدن قیمت‌ها، ولی هر اتفاقی نیاز به دلیل دارد. همان طور که عرض کردم، بالا رفتن قیمت ارز دلایل خود را دارد، پس پایین آمدن قیمت هم اگر بخواهد به طور واقعی اتفاق بیافتد، دلایل خود را می طلبد، که در قدم اول می باید دلایل بالا رفتن برطرف شود.
وقتی در یک اتاق هوا بیش از حد گرم و ناراحت کننده باشد، سوال می کنیم چرا این قدر هوای اینجا گرم است؟ برای یافتن علت گرم بودن هوای اتاق بررسی هایی صورت می‌گیرد. خوب مشاهده می شود که روشن بودن چندین شوفاژ و بخاری و شومینه باعث گرمای اتاق شده است. بعد سوال می کنیم آیا می شود هوای اتاق را خنک کرد؟ می‌گوییم بله، ولی به شرط اینکه در قدم اول دلایل گرما شدن اتاق برطرف شود، بخاری ها و شومینه و شوفاژها خاموش شوند و احیانا در صورت امکان وسایل خنک کننده هم به کار بیفتد. بله، بعد هوای اتاق خنک می شود، ولی تا زمانی که وسایل گرمازا با حداکثر توان در این اتاق کار می‌کنند، خنک شدن واقعی و مداوم بسیار بعید و شاید نزدیک به محال باشد.
یعنی حتی با روشن کردن کولرهای قوی و با هزینه های زیاد هم اگر در یک مقطع بشود قدری خنکی ایجاد کرد، کاری اساسی و صحیح نخواهد بود.
راه دیگر کار هم نشستن در انتظار زمستانی خواهد بود که شاید به این زودی ها از راه نرسد، و شاید این فصل گرما چهار سال دیگر ادامه داشته باشد، بهتر است به فکر بر طرف کردن دلایل گرما باشیم.
یعنی بانک مرکزی به دو وظیفه اصلی خود عمل کند، اول دلایلی که باعث بالا رفتن نرخ ارز شده را رفع کرده، و باعث ثبات بازار شود، و در وهله دوم با تنظیم نرخ بهره باعث ایجاد شغل و کم شدن نرخ بیکاری در کشور شود.
* رئیس اسبق کانون صرافان
۲۲۳۲۲۵
