اگرچه آمریکا به حفظ امنیت اسرائیل و مقابله با تهدیدات احتمالی آن تعهد داشت اما باراک اوباما با اسرائیل و شخص نتانیاهو روابط خوبی نداشت و حرکت های افراط‌گرایانه نتانیاهو را تحمل نمی کرد. بر خلاف همه رویه هایی که در آمریکا سابقه داشته شاهد آن بودیم که وی نتانیاهو را نپذیرفت و نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که به دعوت کنگره به آمریکا سفر می کند. چنین اتفاقی در آمریکا را می توان کم سابقه و یا بی سابقه در تاریخ آن کشور تلقی کرد. دولت وقت آمریکا در آن زمان انتظار داشت که با میانجی گری هایی که انجام داده است حداقل باید در مساله دو دولت پیشرفتی حاصل می شد؛ چرا که واشنگتن مذاکرات اسلو را مبنا قرار داده بود و در این بین اسرائیل طبق معمول از زیر بار تعهدات شانه خالی کرد. از همین رو دموکرات ها درصدد آن بودند تا اسرائیل را متعادل داشته و آن را تشویق به اجرای تعهداتش کنند.
بخش دیگر سیاست های دولت جدید آمریکا به کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی معطوف می شود که قبل از بررسی آن بد نیست که نگاهی به رویکرد دولت ترامپ در این زمینه داشته باشیم که در بدو کار آنها را گاو شیرده خطاب کرد و در سفر اول خود به ریاض حدود ۱ میلیارد دلار هدایای شخصی دریافت کرد و همچنین قراردادهایی به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار به امضای طرفین رسید که بیشتر آن به اجرا در آمد. عربستان نیز در آن سو جاه طلبی هایی دارد و اینگونه می پندارد که با توجه به وجود خانه خدا در این کشور باید بر جهان اسلام سیطره پیدا کند. از همین رو شاهد بودیم که این کشور با حمایت آمریکا و دیگران چگونه به معارضان سوری برای سرنگونی حکومت سوریه کمک کرد و متعاقبا در عراق و لبنان نیز چگونه وارد عمل شد. علاوه بر این مسائل، آمریکای دوره ترامپ با جنایت جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد نیز نه تنها کنار آمد بلکه از بن سلمان نیز حمایت کرد. به نظر می رسد که دموکرات ها با روی کار آمدن جو بایدن چشم خود را به روی این مسائل نبندند و به راحتی از کنار آن نگذرند. از همین رو برخی ناظران و تحلیل گران از هم اکنون پیش بینی می کنند که ورود جو بایدن به کاخ سفید برای محمدبن سلمان جهنمی را ایجاد خواهد کرد. بن سلمانی که حتی بسیاری از افراد خاندان خود را یا به قتل رسانده و یا در حبس خانگی کرده و حتی اموال آنها را نیز تصرف کرده است. با روی کار آمدن دموکرات های می توان انتظار داشت که چنین رویه هایی متوقف شود و آرمان هایی که ولیعهد عربستان برای خود ترسیم کرده محدودتر از همیشه شود. ضمن اینکه دموکرات ها مانند ترامپ به شدت خواستار دخالت عربستان در جنگ یمن و این همه جنایات نیستند. با توجه به تاکید بر مسائل حقوق بشری از سوی دموکرات ها باید منتظر ابتکار عمل آنها برای تحقق منافع استراتژیک آمریکا باشیم.
در بحث عادی سازی روابط بین امارات و بحرین با اسرائیل نیز به نظر نمی رسد که دموکرات ها درصدد بهم زدن آن باشند. اما از طرفی نباید انتظار داشته باشیم که آنها کشورهای دیگر را برای عادی سازی روابط با اسرائیل تحت فشار قرار دهند تا روابطشان بر پایه روابط این دو کشور شکل گیرد. این بدان معنا نیست که آنها از برقراری چنین روابطی استقبال نمی کنند، دموکرات ها مانند دونالد ترامپ به دنبال فشار بر کشورها برای بهره برداری انتخاباتی نیستند.
چنین مواردی با پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا در خصوص مسائل منطقه مطرح است؛ اما در موضوع مهمتر یعنی ایران مسائل بسیار پیچیده تر به نظر می رسد. رابطه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در این ۴۱ سال روز به روز بدتر شده و طرفین طی این مدت فرصت هایی برای گفتگو و حل و فصل مشکلات داشتند که به هر دلیلی از آن امتناع شده است تا به امروزی برسیم که دونالد ترامپ بدترین وضعیت و پرتنش ترین شرایط را بین دو کشور ایجاد کرده است. حتی کار به جایی رسیده که ممکن است ترامپ در همین دو ماه باقی مانده و تا زمان ۲۰ ژانویه دست به حادثه آفرینی بزند تا شرایط را برای دموکرات ها حادتر کند. او با راه انداختن کارزار فشار حداکثری سعی بر این داشته تا ایران را تسلیم و پای میز مذاکره بنشاند؛ موضوعی که در آن موفق نبود و در داخل ایران نیز هیچ جناحی حاضر به گفتگو با ترامپ نیز نشد. در آن سو اگر وضعیت به همین شکل پیش رود به نظر می رسد که بایدن درصدد بازگشت به برجام و لغو تحریم ها برآید. این را هم باید مدنظر قرار دهیم که ممکن است ترامپ شرایط را دشوارتر کند و با اعمال تحریم های تازه کار را برای رئیس جمهور جدید سخت تر کند. در صورت چنین روندی امکان افزایش تنش و یا حملات نظامی نیز وجود دارد که پیش بینی از وضعیت آینده را نیز مشکل تر می کند و اصلاح چنین وضعیتی با حضور دموکرات ها در کاخ سفید نیز می تواند سخت باشد چرا که طرفین می توانند انتظارات و درخواست های جدیدی از یکدیگر داشته باشند. بر اساس شواهد موجود و در صورت عدم موفقیت ترامپ در زمینه حقوقی به منظور تداوم حضور در کاخ سفید و خلقیاتی که از او سراغ داریم می توان انتظار اقدام نسنجیده و حادثه آفرینی از سوی او را داشت.
۳۱۰۳۱۱
